Skip to main content

Kalaguyo ng apoy


INABO nitong Setyembre 28, 2010 ang labi ng kusinera ng isang angkan sa San Juan… higit sa anim na dekada siyang naglingkod.

Natipon sa isang aklat ang mga nilikha niyang lutuin, hinalaw at sininop mula panlasang Samtoy at Español… angkin pa rin ng angkan ang lihim ng kanyang mga sangkap sa pagluluto.

Naiambag niya ang ilang putaheng mula hurno sa bawat kaarawan ng apat na musmos noong supling— pawang may kani-kaniya nang larangan ng kabuhayan sa ngayon.

Higit anim na dekada—over three lifetimes spent mostly in alchemies of the hearth playing with fire, nourishing souls.

Sa bawat kabanata ng pagluluto—lalo kung kahoy ang gatong na katumbas sa paghitit ng sangkahang sigarilyo—natatalbusan ang buhay ng nagluluto…

Pero tila dulo ng halamang baging na kahit talbusan, paulit-ulit na mag-uusbong, muli’t muli may ililiyab na phosphorous sa murang usbong, laging lalagablab… ganoon ang gawi ng halaman sa pagsasalin ng phosphorous sa mga dulo ng usbong. Sa katiting na sangkap, may itutustos na liwanag.

Kukulubot talaga sa pagdaloy ng panahon ang punong baging, mananatiling mura’t maalab ang ibubukadkad na usbong.

Sa 3-4 o higit pang kabanata ng lutuan sa araw-araw, higit sa tatlong kaha ng sigarilyo ang katumbas na nahitit, nagsalin ng samut-saring kamandag at lason sa katawan… nahihitit ng mga lutuin ang buhay ng nagluluto.

The upside: the mind stays young and sharp, as findings show… it’s likely the firing of neurons is touched off by odd chores entailed in cookery… lumiliyab ang nakasalang na isip habang nakasalang sa liyab ang lutuin. Ito ang tunay na kawanggawa… gawa sa kawa.

Ah, quod ferrum non sanat, ignis sanat—ang hindi malunasan ng bakal, malulunasan ng apoy.

Ganoon daw ang paraan ng paglikha, kailangang ligisin ang himaymay ng sarili upang isangkap sa nililikha… lutuin, sulatin, sining, kahit payak na gawain o tungkulin na lalagdaan ng sariling pagkatao.

At sa ganoong paglikha, tila phoenix na muli’t muling masisinop, mabubuo ang sarili sa liyab ng sariling apoy… magkakamit ng panibagong buhay, malawig at maliwanag na buhay.

Kaya marahil isinalang sa apoy ang naiwang labi ng kusinera… inabo. Patungkol sa phoenix na higit na nagiging marikit ang mga bagwis matapos magliyab.
Upang paulit-ulit na maghasik ng mga butil ng init at liwanag.

Ay, may naiibang katangian ang labi ng apoy… kahit hindi lubusang nasunog na kahoy. Hinihigop nito ang mga sansang, amoy ng bulok, alingasaw… kaya nga naging kasabihan na kapag hindi nalunasan sa lagok ng gamot o sa talim ng tistisan—quod medicamente, quod ferrum—kailangang padilaan, tuluyang ipalamon sa apoy, ignis sanat. (That’s how corruption is dealt.)

Kaya naiiba ang kariktan ni Cinderella… naglalagi sa kusina, nababahiran ng uling… sangkap- pampaganda ang activated carbon.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Every single cell of my body's happy

I got this one from Carmelite Sisters from whose school three of my kids were graduated from. They have this snatch of a song that packs a fusion metal and liebeslaud beat and whose lyrics go like this: "Every single cell of my body is happy. Every single cell of my body is well. I thank you, Lord. I feel so good. Every single cell of my body is well." Biology-sharp nerds would readily agree with me in this digression... Over their lifetimes, cells are assaulted by a host of biological insults and injuries. The cells go through such ordeals as infection, trauma, extremes of temperature, exposure to toxins in the environment, and damage from metabolic processes-- this last item is often self-inflicted and includes a merry motley medley of smoking a deck a day of Philip Morris menthols, drinking currant-flavored vodka or suds, overindulgence in red meat or the choicest fat-marbled cuts of poultry and such carcass. When the damage gets to a certain point, cells self-de
Post a Comment
Read more

ALAMAT NG TAHONG

SAKBIBI ng agam-agam sa kalagayan ng butihing kabiyak-- at kabiyakan, opo-- na nakaratay sa karamdaman, ang pumalaot na mangingisda ay napagawi sa paanan ng dambuhalang Waczim-- isang bathala na nagkakaloob sa sinuman anumang ibulwak ng bibig mula sa bukal ng dibdib. Pangangailangan sa salapi na pambili ng gamot ng kapilas-pusong maysakit ang nakasaklot sa puso ng matandang mangingisda. 'Di kaginsa-ginsa'y bumundol ang kanyang bangka sa paanan ng Waczim. Kagy at umigkas ang katagang kimkim noon sa kanyang dibdib: "Salapi!" Bumuhos ng salapi-- mga butil at gilit ng ginto-- mula papawirin. At halos umapaw sa ginto ang bangka ng nagulantang na mangingisda, walang pagsidlan ang galak, at walang humpay ang pasasalamat sa mga bathala. Nanumbalik ang kalusugan ng kabiyak ng mangingisda. At lumago ang kabuhayan, naging mariwasa ang magkapilas-puso na dating maralita. Nilasing ng kanyang mga dating kalapit-bahay ang mangingisda-- na hindi ikina
Post a Comment
Read more

Wealth garden

‘TWAS CRUEL as smashing a budding green thumb: some years back, an abuela warned me about letting any clump of katigbi (Job’s tears or Coix lachrymal jobi for you botanists) from growing in our homeyard. That grass with rapier-like leaves that smelled of freshly pounded pinipig supposedly invited bad luck and sorrows—why, that biblical character Job wailed and howled a lot, didn’t he? (But was later rewarded with oodles of goodies, wasn’t he?) Then, I came across some arcane text that practically goaded folks to grow katigbi in their gardens—why, there’s a starchy kernel wrapped shut in the seed’s shiny coat. A handful or more of kernels could be cooked as porridge. Too, one could whisper a wish upon seven seed pods, throw ‘em pods in running water—a river or stream—and the wish would be granted! I was warned, too, about planting kapok or talisay trees right in the homeyard—these trees form a cross-like branching pattern. Pasang-krus daw ang bahay na kalapit sa puno ng kapok, tal
Post a Comment
Read more