Skip to main content

FLIPINO


MAS mahal pa ang ragiwdiw—a hardy type of water weed-- kaysa bigas sa Bikol. Pinatutuyo, hinahabi, tinitirintas… sa malikhain at masinop na kamay, nagiging kaakit-akit na sapin sa paa… sandalyas, sapatos, tsinelas. Nakabili noon ng ilang pares sa palengke ng Naga City sa Camarines Sur—pasalubong sa misis at anak na babae.

Hindi lang naman ragiwdiw ang nagagawang sangkap para makalikha ng sapin sa paa— may karagumoy, abaka, saluyot, uway, tilad na kawayan, pinokpok o panloob na balat ng puno, bunot ng niyog, nito, samut-saring hibla na mahahagilap, matutukoy, mahahango sa parang at dawag na lawak ng lupain.

Sabi nga’y low technology lang ang mga likhang kamay mula sa mga mahahagilap na sangkap sa paligid.

Sabi nga’y (1) teknolohiya, (2) kaalaman at (3) katangian ng tao ang tatlong sangkap na kailangan sa paglago at pagsulong… at pinakamatibay na haligi ng kaunlaran ang katangian ng tao—hindi umaasenso ang gunggong na, batugan pa.

Kaya nang udyukan ng isang katoto upang mag-ambag ng kahit konting halaga, pambili raw nila ng kung ilang dosenang pares ng tsinelas, ipamimigay sa mga yapak na paslit sa ilang liblib na lunan sa Sierra Madre… hindi naging madamot sa simangot.

Nakarating na rin ako sa mga naturang lupalop, nakilala ang isang matandang babae, pandalas sa usal-dasal tuwing angelus or vespers hour, naglalala, bumubuo ng bilao-- flat basket for winnowing rice-- mula tinistis na kawayan, naititingi daw ng P100 isa… at wala sa lukbutan ang pag-agos ng kita, bumubukal mula masinop at malikhaing diwa. Sabi nga ni Cicero, “Omnia mea mecum porto”— dala ko lahat ng taglay ko, dunong ang aking yaman.

Kapag isinalang ang ganoong isipan, inilapat ang mga kamay sa pagbuo ng sapin sa paa mula samut-saring hibla at sangkap sa paligid… will that kindly soul likely turn up weapons of mass destruction? Ah, Creator expects creature to be creative.

Kaya hagalpak ng tawa tuwing makikita ang mga tagpo sa telebisyon ng pamimigay tsinelas ng TV celebrity sa mga nakayapak na musmos sa iba’t ibang lunan sa kapuluan. Parang nagpalimos ng iilang isda sa mga paslit na nakalublob sa palaisdaan.

Uh, necessity in puris naturalibus isn’t exactly the mother of creation… necessity, she’s not exactly drop dead gorgeous and mendicant thoughts, say it again, mendicant thoughts… again, mendicant thoughts… such thoughts obscene hardly ever get a rise and do some serious business of fucking.

Eh, mauugat nga pala ang tsinelas sa katagang chela—na mula sa Latin na ang katuturan ay sipit ng talangka at mga kauri nito, aba’y talagang umaangkop sa utak-talangka… nag-ugat rin sa katagang Hindi, cela na hango mula Sanskrit na ceta—na ang kahulugan ay “alipin” o “alila.”

Mas uso na ngayon ang flip-flops.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

ALAMAT NG TAHONG

SAKBIBI ng agam-agam sa kalagayan ng butihing kabiyak-- at kabiyakan, opo-- na nakaratay sa karamdaman, ang pumalaot na mangingisda ay napagawi sa paanan ng dambuhalang Waczim-- isang bathala na nagkakaloob sa sinuman anumang ibulwak ng bibig mula sa bukal ng dibdib. Pangangailangan sa salapi na pambili ng gamot ng kapilas-pusong maysakit ang nakasaklot sa puso ng matandang mangingisda. 'Di kaginsa-ginsa'y bumundol ang kanyang bangka sa paanan ng Waczim. Kagy at umigkas ang katagang kimkim noon sa kanyang dibdib: "Salapi!" Bumuhos ng salapi-- mga butil at gilit ng ginto-- mula papawirin. At halos umapaw sa ginto ang bangka ng nagulantang na mangingisda, walang pagsidlan ang galak, at walang humpay ang pasasalamat sa mga bathala. Nanumbalik ang kalusugan ng kabiyak ng mangingisda. At lumago ang kabuhayan, naging mariwasa ang magkapilas-puso na dating maralita. Nilasing ng kanyang mga dating kalapit-bahay ang mangingisda-- na hindi ikina...
Post a Comment
Read more

Cal y canto con camote

FENG shui (literally, wind water flow) lore has it root crops embody a hidden store of treasures. Say, a local food conglomerate needs yearly 35,000 metric tons of cassava for livestock feed-- the available local supply falls short of 13,000 tons. Cassava granules sell for around P9 a kilo. Demand for the same root crop to be used in liquor manufacturing is hitting above the roof. Why, raising cassava is a no-brainer task— this is one tough crop that can grow in the most hostile patches of earth, providing sustenance for ages to dwellers in sub-Saharan parts of Africa. While the hardy cassava is nearly pure starch, the lowly sweet potato or kamote is considered by nutritionists as a super food, the most nutritious of all vegetables— kamote levels of Vitamin A are “off the charts, rich in antioxidants and anti-inflammatory properties.” A fist-sized kamote can supply a day’s dose of glucose to fuel the brain, muscles, and organs, so they claim. Count the country lucky...
Post a Comment
Read more

Wealth garden

‘TWAS CRUEL as smashing a budding green thumb: some years back, an abuela warned me about letting any clump of katigbi (Job’s tears or Coix lachrymal jobi for you botanists) from growing in our homeyard. That grass with rapier-like leaves that smelled of freshly pounded pinipig supposedly invited bad luck and sorrows—why, that biblical character Job wailed and howled a lot, didn’t he? (But was later rewarded with oodles of goodies, wasn’t he?) Then, I came across some arcane text that practically goaded folks to grow katigbi in their gardens—why, there’s a starchy kernel wrapped shut in the seed’s shiny coat. A handful or more of kernels could be cooked as porridge. Too, one could whisper a wish upon seven seed pods, throw ‘em pods in running water—a river or stream—and the wish would be granted! I was warned, too, about planting kapok or talisay trees right in the homeyard—these trees form a cross-like branching pattern. Pasang-krus daw ang bahay na kalapit sa puno ng kapok, tal...
Post a Comment
Read more