Skip to main content

Takdang aralin


WALANG mararating kung hindi alam kung saan nanggaling. Walang patutunguhan kung hindi talos ang pinagmulan. Ang hindi manumbalik sa lunggang pinanggalingan, hindi na tinitigasan.

Ganoon yata ang pakay ng gurong nagbigay ng takdang aralin sa isang pamangkin, unang taon sa Philippine Science High School… ipinapatunton sa isang supling ng tinatawag na Generation X ang kanyang pinagmulan… lalambitin siya sa mga pangunahing sanga ng family tree… at ako ang binulabog para makatulong sa pagtonting, oops, pagtunton.

Salsila o genealogy ang ganoong pagtunton, and genealogy whispers of the genitals… of which the female endowment I am quite fond of, uh, the Koreanovela “Jewel in the Palace” aired years ago at GMA-7 fingers at, pun intended but we can use instead, dahil ito nga’y pagtuturo siguro (sex education) “points to” the female jewel or labia.

“Ampil” ang panggitnang pangalan ko, na taglay na apelyido ng pamangkin. Nagmula ang mga Ampil sa mga liping Khmer—na bihasa sa genocide, malagim na halimbawa nga ang Khmer Rouge. Katuturan ng “khmer”-- mga naninirahan sa burol sa Cambodia… na mas matanda ang kabihasnan kaysa China. Punong sampalok o Tamarindus indica naman ang katumbas ng ampil sa Tagalog.

Khmer migrants to the Philippines were of noble birth, mostly royalty who bought vast tracts of land in Central Luzon and certain parts of Manila…the Ampils were landed gentry. Panginoong maylupalop. So, we are men of the soil, men of the cloth, men of the pen and men of arms… ititibok lagi ng aming dibdib at dugo ang paglulupa, pambababae, (oops, ‘kala ko kasi man with the penis, pen nga pala, saka) pagpapari, at pandirigma…

Apo sa talampakan ang pamangkin nina Cecilio Ortiz Ampil ng Bulacan at Juliana Liwag Diaz ng Nueva Ecija. Hindi ko napag-alaman ang mga magulang ni Lolo Elio. Natukoy ko lang ang ina ni Lola Huli: Fernanda de Guzman Liwag na pinsang buo ni dating punong guro at mambabatas sa Senado, Juan Liwag…

Hindi biro ang pagsalsila ng salinlahi… kahit nga sa Bagong Tipan, may mga sangang nabangal sa pagsalsila ni Mateo sa pinagmulang 28 salinlahi ni Hesukristo… halos pulos pater familias o mga ama ang tinukoy pero tahasang isinama sa salsila ang pangalan ng limang babae… apat ang talagang asawa, (1) Tamar, (2) Rahab (3) Ruth at (4) Maria na ina ng Manunubos… isa ang hindi na pinangalanan na naging kabit ni Haring David pero ito ang nanay ni Haring Solomon.

Hindi lang pagsasanay sa pag-ugnay at pagtuklas sa mga lumisang kaanak ang pakay ng naturang takdang aralin ng pamangkin…. Walang mararating kung hindi alam kung saan nanggaling. Walang patutunguhan kung hindi talos ang pinagmulan.

At ang pinakamatinding layunin: Ang hindi manumbalik sa lunggang pinanggalingan, hindi na tinitigasan.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

ALAMAT NG TAHONG

SAKBIBI ng agam-agam sa kalagayan ng butihing kabiyak-- at kabiyakan, opo-- na nakaratay sa karamdaman, ang pumalaot na mangingisda ay napagawi sa paanan ng dambuhalang Waczim-- isang bathala na nagkakaloob sa sinuman anumang ibulwak ng bibig mula sa bukal ng dibdib. Pangangailangan sa salapi na pambili ng gamot ng kapilas-pusong maysakit ang nakasaklot sa puso ng matandang mangingisda. 'Di kaginsa-ginsa'y bumundol ang kanyang bangka sa paanan ng Waczim. Kagy at umigkas ang katagang kimkim noon sa kanyang dibdib: "Salapi!" Bumuhos ng salapi-- mga butil at gilit ng ginto-- mula papawirin. At halos umapaw sa ginto ang bangka ng nagulantang na mangingisda, walang pagsidlan ang galak, at walang humpay ang pasasalamat sa mga bathala. Nanumbalik ang kalusugan ng kabiyak ng mangingisda. At lumago ang kabuhayan, naging mariwasa ang magkapilas-puso na dating maralita. Nilasing ng kanyang mga dating kalapit-bahay ang mangingisda-- na hindi ikina...
Post a Comment
Read more

Cal y canto con camote

FENG shui (literally, wind water flow) lore has it root crops embody a hidden store of treasures. Say, a local food conglomerate needs yearly 35,000 metric tons of cassava for livestock feed-- the available local supply falls short of 13,000 tons. Cassava granules sell for around P9 a kilo. Demand for the same root crop to be used in liquor manufacturing is hitting above the roof. Why, raising cassava is a no-brainer task— this is one tough crop that can grow in the most hostile patches of earth, providing sustenance for ages to dwellers in sub-Saharan parts of Africa. While the hardy cassava is nearly pure starch, the lowly sweet potato or kamote is considered by nutritionists as a super food, the most nutritious of all vegetables— kamote levels of Vitamin A are “off the charts, rich in antioxidants and anti-inflammatory properties.” A fist-sized kamote can supply a day’s dose of glucose to fuel the brain, muscles, and organs, so they claim. Count the country lucky...
Post a Comment
Read more

Wealth garden

‘TWAS CRUEL as smashing a budding green thumb: some years back, an abuela warned me about letting any clump of katigbi (Job’s tears or Coix lachrymal jobi for you botanists) from growing in our homeyard. That grass with rapier-like leaves that smelled of freshly pounded pinipig supposedly invited bad luck and sorrows—why, that biblical character Job wailed and howled a lot, didn’t he? (But was later rewarded with oodles of goodies, wasn’t he?) Then, I came across some arcane text that practically goaded folks to grow katigbi in their gardens—why, there’s a starchy kernel wrapped shut in the seed’s shiny coat. A handful or more of kernels could be cooked as porridge. Too, one could whisper a wish upon seven seed pods, throw ‘em pods in running water—a river or stream—and the wish would be granted! I was warned, too, about planting kapok or talisay trees right in the homeyard—these trees form a cross-like branching pattern. Pasang-krus daw ang bahay na kalapit sa puno ng kapok, tal...
Post a Comment
Read more