Skip to main content

Ensaya

"We honor life when we work. The type of work is not important: the fact of work is.” -- Matthew Fox

PAULIT-ULIT lang na iaangat, isusudsod ang asarol para mabuhaghag ang lupa, tumagos ang hangin sa paligid ng pananim… hanggang maging tangkay na kawayan ang kambal na bisig, maging sudsod na asero ang mga kamay.

Ilang taon din na totoka, tututok sa pangangasiwa sa pataniman ng malunggay… sa gitna ng isang pulo na nasa kanlurang bahagi ng Mindoro… walang sasakyan, walang kuryente, walang laptop, walang Facebook pero malinaw ang talagang pakay doon—missionary outpost, agricultural extension work, on-site research and development, permaculture, agro-forestry…

Kung ano ang taglay sa laman at nalalaman, ‘yun ang isasalang sa naturang lunan… Homo doctvs is se semper divitias habet… bubukal ang yaman mula taglay na kaalaman.

Nakasaboy na tila kawan-kawang alitaptap ang mga tala’t buntala sa gabi… at samut-saring himig ng kung anu-anong kulisap ang inihahasik sa hanging naglalaro sa paligid … makakaulayaw, makakausap marahil ang genius loci o patnubay na anghel ng lunan.

Tulad sa pagsusulat, may mapanuksong haraya ang paglulupa—natutupad ang malalim na katuturan, h’wag nang kumatsang kung hindi bibihisan nang maringal at marangal ang katahimikan.

Walang puwang ang pangungulila kapag subsob sa gawain… lalo na kung marami ang makikinabang sa ibubunga ng sikap… the project is going to make a lot of difference in the lives of small people in the island… walang pamumulitika, pulos lapat-kamay na pagtupad sa mapagkupkop na agrikultura.

Biglang pihit ‘to sa kabuhayan bilang peryodista… babalikan kasi ang unang minahal-- paglulupa’t paghahalaman na nakabigkis sa masinsinang hasa ng kakayahan sa sining-tanggulan… gano’n ang ginawa nina Miyamoto Musashi, Hariya Sekiun at Chojun Miyagi— nakarating sa sukdulan ang kakayahan sa kani-kaniyang sining nang lubusang sumalang sa paglulupa.

Hindi ‘to pagsunod sa daan na kanilang tinunton… hindi rin pagsunod sa kanilang naiwang bakas ng mga hakbang sa paglalakbay… ‘yung kanilang pinakay na marating ang nais na marating.

Ikinubli nila ang masining na karahasan sa mga mahinahong kilos at kislot sa pagsisinop ng taniman at pananim… nasisinop sa paglinang at pagyayaman ang lupa, unti-unting sasalin ang kalinangan at kayamanan sa naglilinang.

The easy ground-tilling motion with a mattock is a straightforward crippling move I have drilled my children decades back… destruction sublimated through cultivation… babalik-balikan lang muli ang isinalin sa mga supling, uulit-ulitin na walang pasubali… pagyayaman sa lupa at sariling katawang lupa, a nurturing of the soul through turning of the soil.

Ang ensayo, magiging ensaya… ang saya!

Awesome career shift in the works… nakatugma sa matagal nang ninanasa— munting dampa sa pamumukadkad ng limang ektaryang lupa.

Napakagaan ng gagawin, halimbawa’y paulit-ulit na iaangat, isusudsod ang asarol para mabuhaghag ang lupa, humaplos ang hangin sa ugat ng pananim… hanggang maging tangkay na kawayan ang kambal na bisig, maging sudsod na asero ang mga kamay.

Comments

Popular posts from this blog

Every single cell of my body's happy

I got this one from Carmelite Sisters from whose school three of my kids were graduated from. They have this snatch of a song that packs a fusion metal and liebeslaud beat and whose lyrics go like this: "Every single cell of my body is happy. Every single cell of my body is well. I thank you, Lord. I feel so good. Every single cell of my body is well." Biology-sharp nerds would readily agree with me in this digression... Over their lifetimes, cells are assaulted by a host of biological insults and injuries. The cells go through such ordeals as infection, trauma, extremes of temperature, exposure to toxins in the environment, and damage from metabolic processes-- this last item is often self-inflicted and includes a merry motley medley of smoking a deck a day of Philip Morris menthols, drinking currant-flavored vodka or suds, overindulgence in red meat or the choicest fat-marbled cuts of poultry and such carcass. When the damage gets to a certain point, cells self-de

ALAMAT NG TAHONG

SAKBIBI ng agam-agam sa kalagayan ng butihing kabiyak-- at kabiyakan, opo-- na nakaratay sa karamdaman, ang pumalaot na mangingisda ay napagawi sa paanan ng dambuhalang Waczim-- isang bathala na nagkakaloob sa sinuman anumang ibulwak ng bibig mula sa bukal ng dibdib. Pangangailangan sa salapi na pambili ng gamot ng kapilas-pusong maysakit ang nakasaklot sa puso ng matandang mangingisda. 'Di kaginsa-ginsa'y bumundol ang kanyang bangka sa paanan ng Waczim. Kagy at umigkas ang katagang kimkim noon sa kanyang dibdib: "Salapi!" Bumuhos ng salapi-- mga butil at gilit ng ginto-- mula papawirin. At halos umapaw sa ginto ang bangka ng nagulantang na mangingisda, walang pagsidlan ang galak, at walang humpay ang pasasalamat sa mga bathala. Nanumbalik ang kalusugan ng kabiyak ng mangingisda. At lumago ang kabuhayan, naging mariwasa ang magkapilas-puso na dating maralita. Nilasing ng kanyang mga dating kalapit-bahay ang mangingisda-- na hindi ikina

Cal y canto con camote

FENG shui (literally, wind water flow) lore has it root crops embody a hidden store of treasures. Say, a local food conglomerate needs yearly 35,000 metric tons of cassava for livestock feed-- the available local supply falls short of 13,000 tons. Cassava granules sell for around P9 a kilo. Demand for the same root crop to be used in liquor manufacturing is hitting above the roof. Why, raising cassava is a no-brainer task— this is one tough crop that can grow in the most hostile patches of earth, providing sustenance for ages to dwellers in sub-Saharan parts of Africa. While the hardy cassava is nearly pure starch, the lowly sweet potato or kamote is considered by nutritionists as a super food, the most nutritious of all vegetables— kamote levels of Vitamin A are “off the charts, rich in antioxidants and anti-inflammatory properties.” A fist-sized kamote can supply a day’s dose of glucose to fuel the brain, muscles, and organs, so they claim. Count the country lucky