Bago napalawak sa higit 20 ektarya ang kanilang lupain, ang mag-asawang kaanak ng aking abuela ay nakagawian na mamuhay nang payak. Dugo ng katutubong Khmer mula bulubundukin ng Cambodia ang taglay ng kanilang mga ninuno. Likas na sagitsit siguro ng dugo ang nagtutulak sa kanila sa pagiging masinop sa lupa, sa pamumuhay na salat sa luho -- pero todo-sagad sa sikap.
Uhugin pa ‘ko nang madalas maisama ng abuela sa tahanan ng mag-asawa. Pawid at kawayan lang ang bahay. Ligid sa mga punong bayabas at mangga ang bakuran. Dalawang beses santaon kung magbaba ng mangga, pero lagi naming nadadatnan na hitik sa bunga ang mga bayabas.
Matindi ang kargadang Vitamin C ng bayabas. Dalawang piraso lang, sapat na sa kailangan ng katawan sa isang araw. Duda ‘kong nagpupurga yata sa bayabas ang mag-asawang iyon. Tuwing mahahatak kaming kumain do’n, tiyak ko ang nakahain sa hapag: pinawa o tersera klaseng kanin na halos kulay pula’t may halo na konting darak (na tigmak pala sa lecithin, Vitamin E at iba pang sustansiya), manibalang na bayabas at asin. Nakasuwerte minsan: may inihaw na dalag (nasalakab daw sa kanilang bukid), halobaybay (malabnaw na bagoong), nilagang talbos ng kamote’t sawsawang katas ng malakampit na sampalok.
Hamak man ang pagsasaluhan, hindi nawawala ang papuri’t pasasalamat sa Maykapal. Ang totoo’y aanyayahan na makisalo sa hapag ang Maykapal. Gano’n daw ang dasal bago kumain. Para daw walang mabibilaukan sa pagkain. Pampadagdag din daw sa sustansiya at linamnam.
Ngayon na lang mauungkat ang sayad-putikang antas ng kapayakan ng kanilang pamumuhay. Batay sa Consumer Price Index (CPI) o mga pangunahing gugulin sa araw-araw ng karaniwang pamilya, pantustos ang P55.12 (sa bawat P100 kita) sa pagkain, inumin at sigarilyo. Linawin natin ang “inumin” na nakasakay sa CPI – beer, alak, kape, tsa, tsokolate, softdrinks, fruit juices, at mga kauri.
Nakalaan naman ang P44.88 ng bawat P100 kita sa pananamit (P3.66), upa at kumpuni ng tirahan (P14.69), elektrisidad, gas na panggatong at tubig (P5.74), mga serbisyo (P12.28) at iba pang gastos (P8.51).
Todo kunsumisyon sa bulsa ang isinasaad ng Consumer Price Index. Batay nga pala ang ating mga itinala sa konsumo ng karaniwang pamilya nitong 1994. Hindi na lapat ang ganitong kuwenta sa matimping diskarte sa pamumuhay ng mag-asawang kaanak ng abuela. Kulang sa halagang katumbas ng P55.12 (noong dekada 1960) ang malaking bahagi ng kanilang konsumo. Hindi rin abot sa katumbas na P44.88 ang non-food expenses nila.
Tuwing sisipatin ang mga batayan ng pamumuhay ayon sa CPI, maaaninaw ang mga makabagong gawi. Ngasab. Ngabngab. Lantak. Lapang. Tumutugis ang bawat konsumer sa nakahandog na samut-saring produkto’t serbisyo. Para bang ito lang ang pamantayan ng makabuluhan, ng makatuturang pamumuhay. Sabi nga, we’re a consumption-driven society. Parang tau-tauhan sa larong Pacman – hindi makausad kung hindi ngangasab, pwe-he-he-he!
Hanggang ngayon, patuloy na nginangata sa diwa ang inihaing pinawa, bayabas at asin sa hapag ng mag-asawang kaanak ng abuela. Sinuway nila ang umiiral na diskarteng ngasab-ngabngab-lantak-lapang sa lipunan. Nakapagtapos ang tatlo nilang anak sa kolehiyo, kasabay ng paglawak ng kanilang hawak na lupain. Doon nauwi ang natitipid.
Binata na ‘ko nang huling dumulog sa kanilang hapag-kainan. Ni hindi tumanda ang kanilang anyo. Pumuti lang ang buhok. May kasama nang burong martiniko, mustasa at inihaw na dalag ang nakagisnang pinawa, bayabas at asin, mwa-ha-ha-haw!
Uhugin pa ‘ko nang madalas maisama ng abuela sa tahanan ng mag-asawa. Pawid at kawayan lang ang bahay. Ligid sa mga punong bayabas at mangga ang bakuran. Dalawang beses santaon kung magbaba ng mangga, pero lagi naming nadadatnan na hitik sa bunga ang mga bayabas.
Matindi ang kargadang Vitamin C ng bayabas. Dalawang piraso lang, sapat na sa kailangan ng katawan sa isang araw. Duda ‘kong nagpupurga yata sa bayabas ang mag-asawang iyon. Tuwing mahahatak kaming kumain do’n, tiyak ko ang nakahain sa hapag: pinawa o tersera klaseng kanin na halos kulay pula’t may halo na konting darak (na tigmak pala sa lecithin, Vitamin E at iba pang sustansiya), manibalang na bayabas at asin. Nakasuwerte minsan: may inihaw na dalag (nasalakab daw sa kanilang bukid), halobaybay (malabnaw na bagoong), nilagang talbos ng kamote’t sawsawang katas ng malakampit na sampalok.
Hamak man ang pagsasaluhan, hindi nawawala ang papuri’t pasasalamat sa Maykapal. Ang totoo’y aanyayahan na makisalo sa hapag ang Maykapal. Gano’n daw ang dasal bago kumain. Para daw walang mabibilaukan sa pagkain. Pampadagdag din daw sa sustansiya at linamnam.
Ngayon na lang mauungkat ang sayad-putikang antas ng kapayakan ng kanilang pamumuhay. Batay sa Consumer Price Index (CPI) o mga pangunahing gugulin sa araw-araw ng karaniwang pamilya, pantustos ang P55.12 (sa bawat P100 kita) sa pagkain, inumin at sigarilyo. Linawin natin ang “inumin” na nakasakay sa CPI – beer, alak, kape, tsa, tsokolate, softdrinks, fruit juices, at mga kauri.
Nakalaan naman ang P44.88 ng bawat P100 kita sa pananamit (P3.66), upa at kumpuni ng tirahan (P14.69), elektrisidad, gas na panggatong at tubig (P5.74), mga serbisyo (P12.28) at iba pang gastos (P8.51).
Todo kunsumisyon sa bulsa ang isinasaad ng Consumer Price Index. Batay nga pala ang ating mga itinala sa konsumo ng karaniwang pamilya nitong 1994. Hindi na lapat ang ganitong kuwenta sa matimping diskarte sa pamumuhay ng mag-asawang kaanak ng abuela. Kulang sa halagang katumbas ng P55.12 (noong dekada 1960) ang malaking bahagi ng kanilang konsumo. Hindi rin abot sa katumbas na P44.88 ang non-food expenses nila.
Tuwing sisipatin ang mga batayan ng pamumuhay ayon sa CPI, maaaninaw ang mga makabagong gawi. Ngasab. Ngabngab. Lantak. Lapang. Tumutugis ang bawat konsumer sa nakahandog na samut-saring produkto’t serbisyo. Para bang ito lang ang pamantayan ng makabuluhan, ng makatuturang pamumuhay. Sabi nga, we’re a consumption-driven society. Parang tau-tauhan sa larong Pacman – hindi makausad kung hindi ngangasab, pwe-he-he-he!
Hanggang ngayon, patuloy na nginangata sa diwa ang inihaing pinawa, bayabas at asin sa hapag ng mag-asawang kaanak ng abuela. Sinuway nila ang umiiral na diskarteng ngasab-ngabngab-lantak-lapang sa lipunan. Nakapagtapos ang tatlo nilang anak sa kolehiyo, kasabay ng paglawak ng kanilang hawak na lupain. Doon nauwi ang natitipid.
Binata na ‘ko nang huling dumulog sa kanilang hapag-kainan. Ni hindi tumanda ang kanilang anyo. Pumuti lang ang buhok. May kasama nang burong martiniko, mustasa at inihaw na dalag ang nakagisnang pinawa, bayabas at asin, mwa-ha-ha-haw!
Comments