Skip to main content

Pagsisino at pagsisinop

NAKAUGATsa ating wika at kultura ang matinding pagtutol sa pag-iral ng national ID system.

Nasisiwalat sa wika ang mind-set o kaisipang umiiral sa ibang bansa. Sa Español, bukambibig na gamitin sa pag-ungkat sa ngalan ng kausap ang “Como se llama?”. Ang tuwirang katuturan nito: “Paano mo tinatawag ang iyong sarili?”

Marahil, mas matimbang sa kultura na nagsilang sa ganoong wika ang pagkilala ng indibidwal sa kanyang sarili kaysa pagturing sa kanya ng karamihan. May pagkiling at pagkalinga sa self-realization, sa self-made na mga nagtagumpay. May paghanga at respeto sa may kusang palo at pagsisikap, sa sinumang pangahas na igiit ang kasarinlan ng sarili.

Karaniwang bansag na mas mapanira kaysa mapanuri ang pagbibigay-pangalan natin sa ilan—halimbawa, Huwang Pilay, Goriong Kirat, Leon Kilat… Ang pagturing na ito’y nagpapatingkad ng kapansanan kaysa kakayahan ng indibidwal.

Pansinin na nakabaong moog at muhon ang katagang “sarili” sa katagang kasarinlan, independence o freedom sa Ingles.

Hindi tayo nagtataka sa kadahilanan kung bakit nilapatan ng ibang pangalan ang ating pambansang bayani. Realonda ang apelyido ng kanyang ina. Mercado naman sa ama. Kilala natin siya sa inihayag niyang pangalan—Jose Protacio Rizal.

Sa naunang yugto ng pananakop ng mga Español, nilapatan ng apelyido ang mga Indio batay sa kanilang rehiyon at lalawigan. Paraan ito para masubaybayan ang kanilang paglikas at paglipat-lipat ng tirahan, maging ang kanilang pagkilos.

Nakatikim na rin ang nakapataw na ID system sa panahong iyon ang sambayanang Pilipino. Cedula ang taguri sa naturang ID.

Ngitngit na pinunit nina Andres Bonifacio at mga anak ng bayan ang kani-kanilang cedula bilang hudyat sa himagsikan. Hudyat ito para igiit ang kasarinlan.

Pansinin muli na nakabaong muhon ang katagang “sarili” sa salitang kasarinlan.

Ang kalayaan ay may kinalaman sa ating kakayahan na bigyan ng pangalan ang ating mga sarili ayon sa ating pagtuturing.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

ALAMAT NG TAHONG

SAKBIBI ng agam-agam sa kalagayan ng butihing kabiyak-- at kabiyakan, opo-- na nakaratay sa karamdaman, ang pumalaot na mangingisda ay napagawi sa paanan ng dambuhalang Waczim-- isang bathala na nagkakaloob sa sinuman anumang ibulwak ng bibig mula sa bukal ng dibdib. Pangangailangan sa salapi na pambili ng gamot ng kapilas-pusong maysakit ang nakasaklot sa puso ng matandang mangingisda. 'Di kaginsa-ginsa'y bumundol ang kanyang bangka sa paanan ng Waczim. Kagy at umigkas ang katagang kimkim noon sa kanyang dibdib: "Salapi!" Bumuhos ng salapi-- mga butil at gilit ng ginto-- mula papawirin. At halos umapaw sa ginto ang bangka ng nagulantang na mangingisda, walang pagsidlan ang galak, at walang humpay ang pasasalamat sa mga bathala. Nanumbalik ang kalusugan ng kabiyak ng mangingisda. At lumago ang kabuhayan, naging mariwasa ang magkapilas-puso na dating maralita. Nilasing ng kanyang mga dating kalapit-bahay ang mangingisda-- na hindi ikina...
Post a Comment
Read more

Cal y canto con camote

FENG shui (literally, wind water flow) lore has it root crops embody a hidden store of treasures. Say, a local food conglomerate needs yearly 35,000 metric tons of cassava for livestock feed-- the available local supply falls short of 13,000 tons. Cassava granules sell for around P9 a kilo. Demand for the same root crop to be used in liquor manufacturing is hitting above the roof. Why, raising cassava is a no-brainer task— this is one tough crop that can grow in the most hostile patches of earth, providing sustenance for ages to dwellers in sub-Saharan parts of Africa. While the hardy cassava is nearly pure starch, the lowly sweet potato or kamote is considered by nutritionists as a super food, the most nutritious of all vegetables— kamote levels of Vitamin A are “off the charts, rich in antioxidants and anti-inflammatory properties.” A fist-sized kamote can supply a day’s dose of glucose to fuel the brain, muscles, and organs, so they claim. Count the country lucky...
Post a Comment
Read more

Wealth garden

‘TWAS CRUEL as smashing a budding green thumb: some years back, an abuela warned me about letting any clump of katigbi (Job’s tears or Coix lachrymal jobi for you botanists) from growing in our homeyard. That grass with rapier-like leaves that smelled of freshly pounded pinipig supposedly invited bad luck and sorrows—why, that biblical character Job wailed and howled a lot, didn’t he? (But was later rewarded with oodles of goodies, wasn’t he?) Then, I came across some arcane text that practically goaded folks to grow katigbi in their gardens—why, there’s a starchy kernel wrapped shut in the seed’s shiny coat. A handful or more of kernels could be cooked as porridge. Too, one could whisper a wish upon seven seed pods, throw ‘em pods in running water—a river or stream—and the wish would be granted! I was warned, too, about planting kapok or talisay trees right in the homeyard—these trees form a cross-like branching pattern. Pasang-krus daw ang bahay na kalapit sa puno ng kapok, tal...
Post a Comment
Read more